Cách thể hiện thường ngày của trẻ phụ
thuộc phần lớn vào cách tương tác của bố mẹ. Việc bố mẹ không biết cách giao tiếp
đúng với con sẽ dẫn đến các biểu hiện như: bướng bỉnh, mè nheo, tự ti…Sau đây
mình sẽ chỉ cho bạn cách trò chuyện đúng để trẻ hiểu và lắng nghe những gì bạn
muốn trẻ làm.
1. Hãy chỉ nói 1 lời.
Bạn có quyền đưa ra quyết định của bạn,
nhưng chỉ nói 1 lời. Đừng thay đổi bởi bất kì lí do nào. Ví dụ, nếu bạn không
cho phép, thì đừng thay đổi khi trẻ khóc hay năn nỉ. Khi bạn nói 1 lời thì trẻ
sẽ nhanh chóng hiểu nguyên tắc của bạn, trẻ sẽ không bướng bỉnh hay mè nheo vì
trẻ biết điều này là không hiệu quả. Đương nhiên khi đặt ra 1 nguyên tắc nào đó
thì hãy giải thích cho trẻ vì sao bạn lại đặt ra nguyên tắc đó.
2. Đừng tranh cãi với trẻ
Nhiều cha mẹ chửi hoặc quát con ngoài
đường. Việc làm này làm bé sợ lúc hiện tại, nhưng không mang ý nghĩa giáo dục.
Trẻ tìm cách tranh cãi với bạn theo hướng tiêu cực, có thể nằm ăn vạ. Càng hạn
chế tranh cãi với trẻ, trẻ càng dễ hiểu nguyên tắc của cha mẹ.
3. Đừng khen khi trẻ không có nỗ lực
Đừng luôn khen con giỏi, khen con
ngoan, khen con xinh đẹp như một câu xã giao. Một là làm trẻ tự tin quá đà, hai
là khiến trẻ không tìm thấy giá trị của lời khen. Trẻ nhỏ cần được khen để hoàn
thành những bước phát triển nhận thức, nhưng lời khen này cần có "lực".
Hãy để trẻ hiểu rằng mình được khen vì mình đang và đã làm tốt một việc gì đó,
mình đã có cố gắng mặc dù kết quả có thể không tốt. Nói tóm lại hãy khen vào
quá trình, đừng khen vào kết quả.
4. Đừng so sánh trẻ
Một lỗi các cha mẹ thường hay mắc phải
là so sánh trẻ với 1 người khác. Đôi lúc họ chỉ đơn giản nghĩ rằng: So sánh để
trẻ cố gắng hơn. Nhưng, những bằng chứng khoa học về tâm lý cho thấy: So sánh
chỉ làm trẻ nuôi dưỡng sự tự ti. Một cách làm tốt hơn là tạo thử thách để trẻ
vượt lên. Trong một bài giảng của GS. Lynne Murray, ĐH Reading, Anh Quốc đã đưa
ra một câu chuyện khá thú vị về tiết học nhảy cao của các bé lớp tiểu học. Thay
vì nhảy qua dây, người thầy cho mỗi bé 1 hạt giống để các bé trồng. Khi hạt nảy
mầm và lên cây mầm, mỗi ngày cây mầm lên cao bao nhiêu thì các bé nhảy cao bấy
nhiêu. Kết quả bất ngờ, hầu hết các bé đều nhảy qua mức yêu cầu. Đôi lúc tạo 1
thử thách và kích thích trẻ đón nhận thử thách 1 cách tích cực thì trẻ sẽ phát
triển tốt hơn mong đợi.
5. Tư thế khi nói chuyện với trẻ
Khi nói chuyện với trẻ, bạn cần hạ thấp
cơ thể để có thể nhìn vào ánh mắt của trẻ. Ví dụ, đang đứng, bạn có thể ngồi xuống
hoặc bế bé cùng ngồi với bạn. Chỉ hành động này thôi cũng có thể làm bé chịu lắng
nghe. Đơn giản bởi vì có sự tôn trọng. Ai nói trẻ con không cần tôn trọng. Suy
nghĩ như vậy là chưa đúng. Trẻ con chỉ học được sự tôn trọng người khác khi và
chỉ khi chúng cảm thấy được tôn trọng. Bạn đi đường vô tình va phải 1 người,
người đó chửi bạn 1 câu, bạn chửi lại 1 câu. Thì không thể chấm dứt cơn giận dữ.
Nhưng, khi ai đó chửi bạn, bạn chỉ im lặng thì cơn giận dữ dần mất. Nếu bạn xin
lỗi thì cơn giận dữ có thể biến thành sự thông cảm "không có gì đâu bạn".
Đừng cho rằng khi hạ thấp vị thế của bạn,
bạn trở nên yếu thế. Không phải vậy, cái chính không nằm ở bạn lớn tiếng hơn, bạn
hung dữ hơn. Mà cái chính nằm ở cách bạn làm tốt 4 điều trên đã làm một vị thế
to lớn của điều số 5. Chính việc chỉnh chu suy nghĩ và hành động ở 5 điều trên
sẽ thực sự làm bạn vừa đáng kính, đáng nể và đáng chia sẻ trong mắt trẻ.
LÀM SAO TẬP CHO TRẺ CHỦ ĐỘNG SUY NGHĨ
VÀ GIAO TIẾP VỚI CHA MẸ?
Sử dụng kỹ thuật lắng nghe càng tốt thì
càng giúp trẻ chủ động trong suy nghĩ và dẵn dắt cuộc trò chuyện. Đây là những
điều cha mẹ có thể tham khảo để ứng dụng:
1. Nếu bạn rất bận, thì cũng nên cố gắng
dành ít nhất 20-30 phút mỗi ngày để cùng trẻ thực hiện 1 cuộc trò chuyện nhỏ, ở
đó bạn để trẻ dẫn dắt hướng giao tiếp. Vai trò của bạn là lắng nghe và đặt câu
hỏi. Lợi ích của điều này là làm trẻ chủ động dẫn dắt câu chuyện, và trẻ sẽ học
được cách khơi dậy và kết thúc nó. Ví dụ khi bạn và trẻ cùng tô màu. Đây là 1 số
câu hỏi bạn có thể hỏi khi lắng nghe trẻ: tại sao con chọn màu này cho lá cây?
Lá cây có màu nào khác nữa không? Con vật nào ăn lá cây nhỉ?
2. Khi bạn đang làm việc mà không trả lời
được trẻ, thì hãy hẹn trẻ vào thời điểm khác. Tác hại của việc trả lời đại khái
thì lớn hơn là hẹn lại. Do đó, cứ hẹn và giữ đúng lời hẹn là được.
3. Hãy cho trẻ biết bạn lắng nghe và hiểu
sự khó nói của trẻ. Trẻ có sự phát triển nhận thức nhanh hơn sự phát triển lời
nói. Do đó, khi nói chuyện trẻ nói nhanh, nói ngọng và thường tỏ ra bực tức nếu
diễn đạt không được. Lúc này, bạn hãy nói với trẻ: “Mẹ có thời gian nghe con
nói, ngồi xuống đây, rồi con nói chậm lại để mẹ hiểu nhé!" Thái độ bạn tôn
trọng và lắng nghe là hành động tích cực giúp bé biết lời nói của bé rất quan
trọng với bạn. Điều này gián tiếp tạo sự tự tin ở trẻ.
4. Đáp ứng lắng nghe và khuyến khích trẻ
diễn đạt từng độ tuổi
* Dưới 1 tuổi: Trẻ không dùng từ rõ
ràng, chủ yếu bằng tiếng la í ớ hoặc tiếng khóc, hơn nữa trẻ cũng chưa nghe hiểu
bạn. Đáp ứng nghe của bạn phải tích cực bằng ánh mắt. Đó là cách duy nhất trẻ
hiểu bạn. Thái độ đáp ứng tùy tình huống, nhưng tự nhiên. Khi cần nghiêm nghị tỏ
không đồng ý thì bạn có thái độ nghiêm và cứng rắn.
* 1-3 tuổi: Trẻ học từ và câu ngắn,
nhưng diễn đạt chưa rõ ràng. Đáp ứng cần ánh mắt và cả hình thể của bạn. VD, bạn
cần hạ thấp người để ngang bằng trẻ khi trò chuyện hay khuyên nhủ trẻ.
* 4-10 tuổi: Độ tuổi ngôn ngữ và nhận
thức đi chung đường, nhưng trẻ nhạy cảm với thái độ. Lỗi cha mẹ thường gặp ở độ
tuổi này là nói chuyện qua loa hay nói cho được ý của mình. Lỗi này sai phạm
trước 3 tuổi có thể được trẻ dễ dàng bỏ qua, nhưng độ tuổi này sẽ làm khoảng
cách của bạn và trẻ xa hơn, đặc biệt trong giao tiếp. Do đó, bạn bận thì cứ nói
"mẹ đang bận, đợi mẹ xong mẹ sẽ nói chuyện với con" vẫn tốt hơn khi bạn
nói "uhm, mẹ hiểu rồi". Một lát sau, trẻ không thấy mẹ làm và quay lại
hỏi thì bạn ngỡ ra không nghe và hỏi lại. hãy nhớ rằng mỗi lần hỏi lại là sẽ
tăng khoảng cách gần gũi giữa bạn và trẻ.
Nguồn: BS Anh Nguyen
0 nhận xét:
Đăng nhận xét