Làm sao để mọi người không áp đặt sự thành kiến lên trí tuệ nhân tạo

Có bao nhiêu quyết định trong một ngày, một tuần hay thậm chí một năm mà trí tuệ nhân tạo làm thay cho con người?

Chúng ta xây dựng trí tuệ nhân tạo để phục vụ cuộc sống của con người, nhưng có những sự lo lắng không chỉ là trong phim ảnh của Hollywood..

Rằng trí tuệ nhân tạo sẽ lấy đi công việc của chúng ta?

Hay ro bot sẽ thay thế con người trở thành công dân của một đất nước thực sự.

Truyền thông, phim ảnh hoảng sợ về những robot quyền năng sẽ kiểm soát mọi thứ.

Trên thực tế, đó không phải là mối lo mà chúng ta nên tập trung, mà là sự nguy hại và nguy hiểm mà trí tuệ nhân tạo đang đem lại khiến chúng ta phải giải quyết ngay.

Chúng ta sẽ quay trở lại câu hỏi: Có bao nhiêu quyết định trong một ngày, một tuần hay thậm chí một năm mà trí tuệ nhân tạo làm thay cho con người? Và bao nhiêu trong số đó dựa trên giới tính, chủng tộc hay gia cảnh của bạn?

Thuật toán luôn được sử dụng trong mọi hoàn cảnh để quyết định bạn là ai và bạn muốn gì? Nhưng trí tuệ nhân tạo không được sử dụng để quyết định chúng ta sẽ mua sản phẩm gì và xem chương trình nào?

Tuy vậy có những quyết định mà trí tuệ nhân tạo thực hiện gần đây dựa trên những thành kiến học được từ chính con người.

Thử tưởng tượng trí tuệ nhân tạo giúp quản lý công ty muốn thuê một lãnh đạo công nghệ mới. Và trong hầu hết trường hợp người được thuê sẽ là đàn ông. Vậy đó, trí tuệ nhân tạo sẽ học ngay rằng trong những công việc như vậy nam giới sẽ luôn làm tốt và là sự lựa chọn hơn là phụ nữ. Chúng ta đã củng cố sự phân biệt đối xử về giới tính cho trí tuệ nhân tạo, rồi đây trí tuệ nhân tạo sẽ đứng trên luật pháp khi tự đưa ra các quyết định tương tự.

Bên cạnh đó, chúng ta cũng nhồi nhét những định kiến vào trí tuệ nhân tạo thông qua cách chúng ta tiếp xúc với nó. Bạn thường xuyên sử dụng trợ lý gióng nói như Siri, Alexa như thế nào? Bạn đã từng để ý tất các trợ lý ảo này đều là phụ nữ, được thiết kế để trở thành những người phục vụ ngoan ngoãn, luôn biết nghe lời.

Tất nhiên cũng có trợ lý ảo là nam giới, nhưng quyền lực hơn rất nhiều. Như là IBM Watson, đưa ra các quyết định kinh doanh, trợ lý bán hàng  Einstein, hay Ross, luật sư robot.

Hãy thử tưởng tượng một đứa trẻ lớn lên với trí tuệ nhân tạo ở xung quanh. Chúng sẽ nghĩ gì khi sử dụng trợ lý là phụ nữ để phục vụ những nhu cầu sinh hoạt hàng ngày trong khi để làm những việc lớn đại sự chắc chắn kết quả là sự trợ giúp của trí tuệ nhân tạo là đàn ông.

Đừng quá lo lắng: Trí tuệ nhân tạo hiện vẫn đang trong tầm kiểm soát của con người, chúng ta có thể dạy cho chúng những giá trị đúng đắn. Điều quan trọng là con người phải vượt qua những định kiến, sự phân biệt đối xử của bản thân.

Cuối cùng, có nên lo lắng về việc robot sẽ cướp lấy công việc của chúng ta. Đúng, đó là sự thật hiện hữu khi trí tuệ nhân tạo sẽ làm thay rất nhiều công việc cho con người. Nhưng trí tuệ nhân tạo cũng đang đóng góp rất nhiều để làm thế giới tốt đẹp hơn. Thử tưởng tượng một bà bầu ở Cộng hòa dân chủ Công Gô có thể ngồi ở nhà và được thăm khám bởi bác sỹ có chuyên môn ở bất kỳ đâu trên thế giới so với việc phải đi bộ 17 tiếng đồng hồ để đến phòng khám sản gần nhất. Nghĩ về việc người phụ nữ ở Nam Phi, người phải đối diện với sự bạo hành gia đình, họ có thể sử dụng trí tuệ nhân tạo để báo động khi cần trợ giúp cũng như được tư vấn về tài chính và pháp lý. Đó là những ví dụ cho những dự án đang được thực hiện để sử dụng AI phục vụ cho lợi ích của con người trên toàn cầu.

Đó là niềm tin lớn lao về việc sử dụng công nghệ nhằm kiến tạo lại một thế giới công bằng hơn, để không ai bị bỏ lại phía sau (Nguồn: Biên dịch từ nước ngoài).